Orzysz i Pisz – nieocenione skarby Mazur
Pomimo krótkiej odległości pomiędzy nimi, zaledwie 35 kilometrów, podróż między Orzyszem a Piszem to kilkugodzinne przedsięwzięcie. W obu tych miejscach jest wiele do zobaczenia, a dla miłośników wodnych kąpieli istnieje możliwość zanurzenia się w jeziorze Śniardwy. To propozycja na całodniową, słoneczną wędrówkę.
Niezależnie od urokliwej lokalizacji, Orzysz nie zdołał po wojnie awansować na rangę czołowego mazurskiego kurortu, mimo że posiadał ku temu wszelkie atuty. Przyczyną była obecność wojska. Obecnie jednak sytuacja ulega zmianie, a w Orzyszu rozwija się infrastruktura turystyczna. W dzisiejszych czasach żołnierze wydają się być bardziej stabilnym „biznesem” niż zmienni turyści, głównie dlatego, że są w Orzyszu przez cały rok, a nie tylko przez dwa letnie miesiące.
Wioska została założona na starym szlaku handlowym – jedynym przejściu przez lasy, jeziora i bagna. Przed tym założeniem na tym miejscu prawdopodobnie istniała leśna karczma. Według książki „Pisz z dziejów miasta i powiatu”, ten puszczański zajazd stał się zalążkiem osadnictwa.
W 1443 roku wieś została założona przez Wincentego Polaka, który otrzymał prawo do tego od wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena. To fascynujące, jak dwa takie nazwiska mogły współistnieć obok siebie, a ich właściciele przyczynili się do powstania Nowej Wsi, później znaną jako Arysz, a dzisiaj nazywaną Orzyszem.